E-recepta to nowoczesne rozwiązanie, które znacznie ułatwia pacjentom dostęp do leków. Jak dokładnie funkcjonuje? Czy można uzyskać receptę na leki bez osobistej wizyty u lekarza? Kiedy realizacja recepty online nie będzie możliwa? Podpowiadamy.
E-recepta - jak to działa?
E-recepta, czyli elektroniczna recepta, zastąpiła tradycyjną, papierową receptę na przełomie lat 2019-2020. Nowoczesny sposób wystawiania recept polega na wprowadzeniu przez lekarza danych do systemu elektronicznego i następnie wygenerowaniu unikalnego kodu, który jest przesyłany do pacjenta w formie SMS-a, e-maila lub przez aplikację mobilną (np. mojeIKP) [1].
Rozwiązanie to niesie szereg korzyści:
farmaceuta może szybko odczytać e-receptę i wydać leki;
pacjent może szybko sprawdzić, co zawiera e-recepta;
pacjent może wykupić leki w dowolnej aptece;
pacjent nie musi nosić przy sobie papierowej recepty, dzięki czemu zredukowane jest ryzyko jej zgubienia lub zniszczenia.
Czy można uzyskać receptę na leki bez osobistej wizyty u lekarza?
E-receptę można uzyskać bez osobistej wizyty w gabinecie lekarskim. Pacjent może się umówić na zdalną konsultację lekarską, bez wychodzenia z domu: przez telefon lub w postaci wizyty online. Recepta online jest wystawiana po przeprowadzeniu wywiadu medycznego oraz sprawdzeniu dotychczasowej historii leczenia.
Czy za e-receptę się płaci?
Wystawienie e-recepty dla pacjenta nic nie kosztuje. Jeśli jednak korzystamy z prywatnych usług medycznych, musimy się liczyć z kosztami odpłatnej porady lekarskiej. Płatność może być konieczna za każdym razem, gdy zapisujemy się na prywatną wizytę u lekarza, niektóre podmioty medyczne oferują także abonamenty miesięczne/roczne, w ramach których możemy korzystać z konsultacji medycznych bez limitu.
Jak długo jest ważna e-recepta?
E-recepta jest ważna w większości przypadków przez 30 dni. Wyjątkiem są [1]:
recepta na antybiotyki, która jest ważna krócej, przez 7 dni;
recepta na leki stosowane w chorobach przewlekłych, która może zostać wystawiona z dłuższym terminem ważności, nawet na rok;
recepta na leki immunologiczne (np. stosowane w leczeniu chorób autoimmunologicznych), która może być ważna przez 120 dni.
Warto wiedzieć: Jeśli termin ważności e-recepty minął, nie można już wykupić przepisanego leku. Wtedy pacjent powinien umówić się ponownie na konsultację medyczną, podczas której lekarz wystawi receptę online na nowo lub przedłuży termin ważności już wystawionego dokumentu.
Jak zrealizować e-receptę?
Realizacja e-recepty w aptece jest bardzo prosta - wystarczy okazać farmaceucie 4-cyfrowy kod recepty oraz podać numer PESEL. Następnie farmaceuta wprowadzi kod do systemu i wyda pacjentowi odpowiednie leki.
Leki z e-recepty można wykupić w dowolnej aptece, można także realizować ją częściowo w kilku aptekach. Jedynie przy rozdzielaniu opakowań tego samego leku trzeba przypilnować, aby kolejne opakowania danego leku były kupowane tam, gdzie pierwsze z nich [2].
W przypadku rocznej e-recepty recepta jest ważna przez 365 dni, ale do 30 dni od daty wystawienia e-recepty należy wykupić pierwsze opakowanie leku [3]. Jeśli pacjent chce zrobić zapas leku, nie ma możliwości wykupienia go na cały rok, lecz maksymalnie na 120 dni. Do tego wszystkie opakowania danego leku należy wykupić w tej samej aptece, w której było kupowane pierwsze z nich [3].
Czy e-receptę można odebrać w czyimś imieniu?
E-receptę można odebrać w imieniu bliskiej osoby. Możliwe jest [1, 4]:
wykupienie leków w aptece za kogoś, jeśli znamy jego numer PESEL i 4-cyfrowy kod recepty;
wyświetlenie recepty innej osoby z poziomu swojego IPK, pod warunkiem, że dana osoba nas do tego upoważniła z poziomu aplikacji mojeIKP lub po zalogowaniu się na swoim Internetowym Koncie Pacjenta.
Jeśli chodzi o e-recepty dla dzieci, są one widoczne w aplikacji mojeIKP rodzica, który zgłosił dziecko do ZUS (drugi rodzic musi dostać upoważnienie od pierwszego rodzica) [5]. Po wejściu w aplikację mojeIKP rodzic może wybrać Menu i następnie Moje konto. Po kliknięciu ramki rozwinie się lista kont, do których przydzielono dostęp, zarówno dzieci, jak i innych osób, które go do tego upoważniły [5].
Nastolatek w wieku powyżej 16 lat może się logować na swoje konto IKP bez pełnych uprawnień. Tak młoda osoba nie może np. upoważniać innych osób do przeglądania jej danych, jedynie rodzic może udzielić takiego dostępu [5]. Dopiero gdy nastolatek skończy 18 lat, jego Internetowe Konto Pacjenta stanie się automatycznie kontem osoby dorosłej i rodzic straci dotychczasowe uprawnienia, a pełnoletnia już osoba zyska całkowitą kontrolę nad swoim kontem [5].
Czy e-recepta jest bezpieczna?
Niektórzy oszuści mogą się podszywać pod podmioty medyczne wystawiające e-recepty. Z tego powodu zawsze należy sprawdzać, od kogo przyszła wiadomość SMS/e-mail oraz czy jej wygląd nie budzi zastrzeżeń.
Prawidłowo wystawioną e-receptę poznamy po [6]:
SMS-ie z 4-cyfrowym kodem dostępu, bez żadnych podejrzanych linków;
wiadomości e-mail z załączoną w PDF-ie informacją o e-recepcie, również bez podejrzanych linków, w które można kliknąć.
Dodatkowo po wystawieniu recepty online w bezpłatnej aplikacji Ministerstwa zdrowia pojawia się powiadomienie [7]. Pacjent może obejrzeć e-receptę po jej wystawieniu - wystarczy zalogować się do mojeIKP lub na platformie Internetowe Konto Pacjenta.
Narodowy Fundusz Zdrowia apeluje o ostrożność podczas korzystania z e-recepty. Sytuacje, które powinny wzbudzić niepokój, to np. [7]:
otrzymanie wiadomości SMS lub e-mail z podanym linkiem do kliknięcia;
otrzymanie wiadomości e-mail z adresu innego niż adres w domenie gov.pl;
otrzymanie wiadomości z e-receptą, pomimo że nie było żadnego kontaktu z lekarzem, ani nie zamawiano recepty.
Źródła:
1. Pacjent. (n.d.). E-recepta. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/internetowe-konto-pacjenta/erecepta [Dostęp: 13.09.2024 r.]
2. Pacjent. (2024). Ty decydujesz, gdzie i kiedy wykupić lek. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/e-recepta/ty-decydujesz-gdzie-i-kiedy-wykupic-lek [Dostęp: 13.09.2024 r.]
3. Pacjent. (n.d.). Roczna e-recepta. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/roczna-e-recepta [Dostęp: 13.09.2024 r.]
4. Pacjent. (n.d.). Krok 3. Upoważnij bliską osobę. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/krok-3-upowaznij-bliska-osobe [Dostęp: 13.09.2024 r.]
5. Pacjent. (2022). Twoje dziecko w aplikacji mojeIKP. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/twoje-dziecko-w-aplikacji-mojeikp [Dostęp: 13.09.2024 r.]
6. Pacjent. (n.d.). E-recepta pod lupą. [online] Available at: https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/e-recepta-pod-lupa [Dostęp: 13.09.2024 r.]